در مورد حق و حقوق روان درمانی چه می‌دانیم؟

 حق و حقوق روان درمانی چیست؟

هر فرد قبل از شروع روان‌درمانی باید از حق و حقوق روان درمانی خود به عنوان یک مراجع آگاه باشد. بسیار پیش آمده است مراجعینی که به دلیل نداشتن آگاهی کافی، در طی روان‌درمانی آسیب دیده‌اند. اگرچه ممکن است رویکردهای متفاوت قوانین متفاوتی داشته باشند، اما یک سری قوانین ثابت و کلی وجود دارد که در مورد همه مراجعین صدق می‌کند و در همه رویکردها ثابت است.  در این مقاله ما سعی داریم با توضیح حق و حقوق مراجعین به طور کامل، تصویر شفاف‌تری از روان‌درمانی و آنچه باید از آن انتظار داشته باشید، بسازیم.

شما به عنوان مراجع این حق را دارید که در مورد روند و برنامه درمانی‌تان و خدماتی که قرار است دریافت کنید توضیحات کاملی دریافت کنید.

معمولا قبل از شروع درمان، درمانگر یک جلسه اولیه برای ارزیابی و دریافت اطلاعات در مورد تاریخچه مراجع برگزار می‌کند. سپس درمانگر با توجه به اطلاعاتی که از مراجع دریافت کرده، یک برنامه درمانی مناسب و متناسب با خواسته‎ها و نیازهای او تنظیم می‌کند.

درمانگر موظف است قبل از شروع برنامه درمانی آن را به طور کامل برای شما به عنوان مراجع شرح دهد. مواردی مانند رویکرد درمانی، معایب و مزایای احتمالی آن رویکرد درمانی، هزینه جلسات، نحوه پرداخت و قوانین مربوط به کنسلی جلسات همگی باید از همان ابتدا به طور شفاف برای شما توضیح داده شوند و شما نیز این حق را دارید که تمام سوالات و یا نگرانی‌ها یا نارضایتی‌های خود را عنوان کنید.

همچنین شما یا درمانگرتان ممکن است به این نتیجه برسید که انتخاب‌های مناسب دیگری (مثلا رویکرد مناسب دیگری) برای شما وجود دارد و در نهایت تصمیم بگیرید جلسات را پایان دهید و یا درمانگر شما را به درمانگر دیگری که رویکردش مناسب شماست ارجاع دهد.

از ابتدا تا انتهای درمان، رضایت شما از روند درمان مهم‌ترین اصل است. 

شما می‎توانید هر جایی از درمان که احساس نارضایتی و ناراحتی می‎کنید، صادقانه و با شفافیت آن را بیان کنید. اگر از برنامه درمانی خود راضی نیستید و دوست دارید آن را متوقف کنید و یا اگر فکر می‌کنید برنامه درمانی‎تان نیاز به تغییر دارد، هر زمانی می‎توانید آن را با درمانگرتان مطرح کنید.

درمانگر باید با شما رفتاری بااحترام، اخلاقی و عاری از هرگونه تبعیض و سوء استفاده داشته باشد.

شما به عنوان مراجع باید در جلسات‌تان احساس امنیت کنید. هیچ درمانگری حق ندارد شما را بر اساس جنسیت‌تان، مذهب‌تان، ملیت‌تان، نژاد و رنگ پوست‌تان، طبقه اجتماعی‌تان و یا عقاید و باورهایتان قضاوت کند و یا رفتاری به دور از احترام و ادب با شما داشته باشد. هیچ درمانگری نباید شما را لمس کند و یا به شما پیشنهاد رابطه جنسی یا عاشقانه بدهد. درمانگر شما نمی‎تواند دوست شما هم باشد و با شما رابطه‌ای صمیمانه در فضایی خارج از اتاق درمان برقرار کند. جلسات درمان نباید در فضایی خارج از اتاق درمان (مثل کافه و رستوران و …) برگزار شوند. این نکات باعث می‌شود که بیشتر در مورد حق و حقوق روان درمانی خود بدانید.

شما هر زمانی که بخواهید این حق را دارید که درمان خود را پایان دهید و یا درمانگر خود را عوض کنید.

گاهی، هرچقدر هم که یک درمانگر حرفه‌ای و با تجربه باشد، ممکن است رابطه درمانی شکل گرفته بین او و مراجعش کار نکند و نتیجه‌ای که باید حاصل نشود. ممکن است شما بعد از مدتی احساس کنید آن بهبودی و نتیجه‌ای که منتظرش بودید را از جلسات روان‌درمانی خود دریافت نکرده‌اید. در چنین شرایطی این حق را دارید که این موضوع را با درمانگرتان مطرح کنید، درمان خود را پایان دهید و یا تصمیم به عوض کردن درمانگر خود بگیرید.

درمانگر هرگز حق ندارد اطلاعات شما را با فرد دیگری در میان بگذارد.

اصل رازداری از مهم‌ترین اصول روان‌درمانی است. یعنی هر آنچه شما در مورد خودتان یا در مورد فرد دیگری در اتاق درمان با درمانگرتان در میان گذاشته‌اید، نباید از اتاق درمان خارج شود. درمانگر حتی اجازه ندارد با استفاده از نام مستعار و بدون اجازه و اطلاع شما داستان‌تان را در فضای مجازی بازگو کند.

یک سری موارد استثنا وجود دارد که در آن صورت درمانگر اجازه شکستن قانون رازداری را دارد، اما درمانگر حتما باید در همان جلسه اول در مورد این استثناها به طور شفاف توضیح دهد. مثلا زمانی که مراجع قصد آسیب زدن به خود و یا به دیگری را داشته باشد، زمانی که درمانگر معتقد باشد مراجع کودکش مورد تجاوز و یا سوء قرار گرفته است، و یا زمانی که مراجع درگیری قضایی داشته باشد و دادگاه درخواست اطلاع از وضعیت روانی مراجع را داشته باشد، درمانگر اجازه نقض قانون رازداری را دارد.

به علاوه درمانگر حتی نباید از سر کنجکاوی سعی در بدست آوردن اطلاعاتی کند که خود مراجع خود خواسته آنها را مطرح نکرده است (مثلا با سرچ کردن نام مراجع در شبکه‌های اجتماعی).

شما می‎توانید از درمانگرتان در مورد تجارب و صلاحیتش سوال کنید.

مراجع این حق را دارد که از درمانگر خود در مورد تحصیلات او، مدارکش، تجربیاتش، رویکردش، تکنیک‌هایی که در درمان استفاده می‌کند و اینکه آیا جلسات سوپرویژن دریافت می‌کند یا نه سوال کند. (در جلسات سوپرویژن، درمانگر با یک درمانگر با تجربه دیگر در مورد کار خود و تجربیاتی که با مراجعینش داشته است صحبت می‌کند و از نظرات او برای بهبود کار خود استفاده می‎کند).

شما این حق را دارید که از پاسخ دادن به برخی سوالات درمانگر خودداری کنید. 

میزان فعالیت و مشارکت درمانگران در جلسات درمان باتوجه به رویکردشان متفاوت است. برخی از درمانگران فعال‌تر اند و سوالات بیشتری می‌پرسند و برخی کمتر فعال اند. اما هر کجا که درمانگرتان از شما سوالی بپرسد که راحت به جواب دادن آن نباشید، می‎توانید صادقانه این را بیان کنید و آن سوال را پاسخ ندهید.

درمانگر نباید به جای شما تصمیم بگیرد و یا نظری را به شما تحمیل کند.

درمانگر در جایگاه تصمیم‌گیرنده قرار ندارد. او قرار نیست به شما بگوید چه کار بکنید و چه کار نکنید یا چه کاری غلط است و چه کاری درست. درمانگر در کنار شماست تا بتوانید یک سری مسائل را بهتر ببینید و در نهایت خودتان آنها را حل و فصل کنید و تصمیمی که دست می‌دانید را بگیرید.

گاهی درمانگر ممکن است خودش تصمیم به خاتمه درمان بگیرد. اگر درمانگر به دلایل شخصی بخواهد جلسات شما را خاتمه دهد، باید تا حدی که امکانش وجود دارد در مورد علت این تصمیم توضیح دهد. برای ادامه مسیر درمانی‌تان، در صورتی که خودتان هم موافق باشید، درمانگر می‎تواند شما را به یکی از همکارانش ارجاع دهد.

درمانگر حق ندارد بدون اجازه و رضایت شما جلسات را ضبط کند یا هرگونه داده تصویری یا صوتی از جلسات ذخیره کند. اگر هم برای این کار از شما اجازه بخواهد و علتش را توضیح دهد، شما این حق را دارید که درخواست او را رد کنید.

زوج درمانگر نباید بدون اجازه اطلاعاتی در مورد شما را با شریکتان در میان بگذارد. زوج درمانگر باید بی‌طرف باشد و او‌ اجازه قضاوت کردن یکی از زوجین و یا جانبداری کردن را ندارد. زوج درمانگر شما نمی‎تواند درمانگر فردی شما هم باشد.

تنها روانپزشک است که می‎تواند برای شما دارو تجویز کند. درمانگری که تحصیلات روانپزشکی ندارد، نمی‎تواند دارو برای شما تجویز کند. تنها فردی که اجازه و صلاحیت تجویز دارو دارد، روانپزشک است و در صورتی که درمانگر شما معتقد باشد شما نیاز به مصرف دارو دارید باید شما را به یک روانپزشک ارجاع دهد تا روانپزشک در صورت نیاز برایتان دارو تجویز کند.

مداینفینیت را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

اینستاگرام | فیسبوک | ایکس | یوتیوب | لینکدین