مادران چگونه ما را شکل می‌دهند؟
زخم مادر چگونه شکل می‌گیرد؟ مادران به ما شکل می‌دهند. مادران قبل از تولد در رحم خود به ما شکل می‌دهند و بعد از تولد نیز از طریق برقراری تعاملات عاطفی. این پیوند آن‌قدر قوی است که دونالد وینیکات، روانکاو بریتانیایی، معتقد بود که احساس کودک در مورد خود، بر اساس نوع رابطه‌ای که با مراقب اصلی خود (معمولاً مادر) دارد ساخته می‌شود.
زخم مادر چیست؟
اگر مادر از نظر عاطفی در کنار نوزاد نباشد، به گفته برخی از روانکاوان، محققان و نظریه‌پردازان، به اصطلاح “زخم مادر” رخ می‌دهد. زخم مادر نه یک اصطلاح رایج است که همه‌جا آن را بشنویم و نه یک تشخیص. اما این پدیده می‌تواند بر روابط ما در آینده تاثیرات چشمگیری بگذارد.
تاثیر زخم مادر بر دلبستگی
به لطف نظریه دلبستگی، ما می‌دانیم که اعتماد و امنیتی که در کودک بر اساس کیفیت رابطه مادر و فرزند و میزان پاسخگویی مادر شکل می‌گیرد، بر روابط آینده او در بزرگسالی نیز تأثیر می‌گذارد.
انتقال زخم مادر
در واقع زخم مادر که معمولاً از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود، شامل احساس گناه، شرم و دردی است که مادران با خود حمل می‌کنند. مادران این احساسات را به صورت ناهشیار به فرزندان خود انتقال می‌دهند و فرزندان نیز در سطح ناهشیار سعی می‌کنند خود را با آن زخم مادر تطبیق دهند و آن را از آن خود کنند. زخم مادر به طور منفی بر درک ما از جهان و از همه مهم‌تر بر چگونگی ارتباط ما با جهان تأثیر می‌گذارد.
زخم مادر در دختران و پسران
بازتاب زخم مادر
زخم مادر که هم در دختران و هم در پسران دیده می‌شود، بازتابی است از اینکه چگونه مادری داشته‌ایم و همچنین چگونه پدر و مادری خواهیم شد. اگرچه زخم مادر یک تشخیص خاص نیست، اما روشی است برای بررسی اینکه چگونه رفتارهای ناسالم فعلی ممکن است با عناصری گمشده در گذشته مرتبط باشند.
باورهای اشتباه در مورد زخم مادر
بسیاری تصور می‌کنند زخم مادر فقط برای کودکانی رخ می‌دهد که توسط مادرانی الکلی، معتاد به مواد مخدر یا مبتلا به اختلالات روانی بزرگ شده‌اند. اما حتی کودکانی که توسط مادرانی با این چالش‌ها بزرگ نشده‌اند نیز ممکن است زخم مادر را تجربه کنند.
مادران و نیازهای عاطفی کودکان
مادران دور از دسترس
مادری که نیازهای جسمانی کودک را تامین می‌کند و حتی به شکل مثبت با او تعامل دارد، اما عشق و توجه عمیقی را که همه کودکان به آن نیاز دارند به او نمی‌دهد، می‌تواند زخم مادر ایجاد کند. چنین مادری هرگز همدلی و همراهی کافی با کودک ندارد و بازتابی از احساسات کودک به او نشان نمی‌دهد.
انواع رفتارهای آسیب‌زننده مادران
- مادران به شدت انتقادگر
- مادرانی که اجازه ابراز احساسات به کودک نمی‌دهند
- مادرانی که خود متحمل آزار عاطفی یا جسمانی شده‌اند و آن را پردازش نکرده‌اند
- مادرانی که برای مراقبت از خودشان به فرزندان‌شان متکی هستند
تاثیرات زخم مادر در بزرگسالی
احساس ناامنی و نیاز به کمال
بزرگسالانی که زخم مادر را تجربه کرده‌اند ممکن است:
- هرگز احساس تأیید یا پذیرش از سوی مادرشان نداشته باشند.
- همواره نگران این باشند که مادرشان آنها را دوست نداشته باشد.
- برای جلب محبت مادر، همیشه در تلاش برای کمال باشند.
کاهش عزت نفس
این تجربیات دوران کودکی می‌توانند منجر به:
- کاهش عزت نفس
- احساس عدم شایستگی
- ناتوانی در برقراری روابط سالم و مثبت
زخم مادر در جوامع مردسالار
انتقال زخم به دختران
در جوامع مردسالار، انتقال زخم مادر به دختران آسان‌تر است. مادرانی که باورهای کلیشه‌ای مبنی بر شهروند درجه دوم بودن زنان را درونی کرده‌اند، ممکن است این باورها را به دختران خود منتقل کنند.
دو راهی دختران
دختران در این جوامع ممکن است بین دو انتخاب بزرگ گیر کنند:
- پذیرش باورهای مادر برای حفظ محبت او
- مبارزه برای ارزش‌های خود و تحمل فشارهای ناشی از آن
درمان زخم مادر
نقش روان‌درمانی
خبر خوب این است که زخم مادر قابل درمان است. روان‌درمانی می‌تواند به افراد کمک کند:
- در احساسات درونی خود کاوش کنند.
- احساسات نادیده گرفته‌شده را ابراز کنند.
- به خود و احساسات‌شان اعتبار ببخشند.
ایجاد مرزهای سالم
روان‌درمانی به افراد کمک می‌کند تا:
- مرزهای سالم‌تری تعیین کنند.
- روابط مثبت و رضایت‌بخش با مادر خود ایجاد کنند.
- گذشته را رها کرده و به سمت آینده حرکت کنند.
پذیرش مادر همان‌گونه که هست
به رسمیت شناختن احساسات ناخوشایند خود و سوگواری برای چیزهایی که در کودکی نداشتیم، فضای احساسی مورد نیاز برای بخشش را ایجاد می‌کند. اگر بتوانیم مادرمان را همان گونه که هست بپذیریم، می‌توانیم رابطه‌ای معنادارتر با او برقرار کنیم.
نتیجه‌گیری
زخم مادر پدیده‌ای پیچیده است که می‌تواند اثرات عمیقی بر زندگی افراد داشته باشد. اما با آگاهی، پذیرش و روان‌درمانی، می‌توان این زخم را التیام بخشید و به سوی زندگی سالم‌تر و معنادارتری حرکت کرد.
مداینفینیت را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
اینستاگرام | فیسبوک | ایکس | یوتیوب | لینکدین
