در بسیاری از فرهنگها، از بخشش به عنوان یک کار مقدس یاد شده است. تاکید بر بخشش تا حدی بوده که متاسفانه جنبههای تاریک آن نادیدهگرفتهشدهاند. باور عمومی بر این است که بخشش یک انتخاب معجزهآسا و رهاییبخش است. با این حال ما باید بدانیم که بخشش همواره هم یک انتخاب مفید و معقول نیست و گاهی میتواند روند درمان و گذر ما از آسیبها را نیز مختل کند. البته در این شکی نیست که بخشش جنبههای بسیار مثبتی نیز دارد، اما هدف ما در این مقاله اشاره به جنبههای تاریک و نادیدهگرفتهشده آن است.
بخشش میتواند روند درمان ما را مختل کند
تاکید بر بخشیدن گاه آنقدر زیاد است که روند درمان مختل میشود. درمان و بهبودی دقیقا از میان احساسات آزاردهنده و آسیبها عبور میکنند. ما بدون هضم آسیبها نمیتوانیم از آنها گذر کنیم. بسیاری از اوقات بخشش به معنی عدم روبرویی با احساسات و تروماها است. به همین دلیل باید توجه داشت که تأکید بیشازحد بر بخشش میتواند در طی شدن پروسه درمان اخلال ایجاد کند.
بخشش میتواند ما را مجبور به سکوت کند
تاکید بر بخشش بسیاری از اوقات نه تنها به بخشش منجر نمیشود، بلکه باعث میشود فرد آسیبدیده از صحبتکردن راجع به آسیبی که دیده خودداری کند. در واقع اینکه ما مدام به دیگران بگوییم:« حالا به خاطر آرامش خودت ببخش» باعث میشود که آنها بهدلیل عدم دریافت همدلی و معتبر شناخته نشدن احساساتشان صرفا از حرفزدن با ما طفره بروند و سکوت اجباری اختیار کنند.
بخشش احتمال تکرار خطا را بالا میبرد
پژوهشها نشان میدهند که بخشیدن میتواند احتمال تکرار خطا را بالا ببرد. بسیاری از اوقات بخشش باعث رفع احساس گناه در دیگران و تکرار خطاهایشان میشود. به همین خاطر ما باید در نظر داشته باشیم که نبخشیدن گاهی میتواند مانند یک سلاح از ما محافظت کند.
بخشش میتواند احساس بیارزشی را در ما افزایش دهد
زمانی که ما دیگران را میبخشیم و آنها مجددا رفتار اشتباهشان را تکرار میکنند، ما با خودسرزنشگری درگیر میشویم. در این شرایط ما شروع به خودتخریبی میکنیم و خود را مقصر خطای دیگران میدانیم. در واقع ما مدام با خود میگوییم که«حتما من فرد بیارزشی هستم که دیگران اینگونه با من رفتار میکنند». تکرار مجدد این خطاها میتواند بیشتر ما را غرق احساس بیارزشی کند.
بخشش بار را بر روی دوش قربانی میاندازد
تاکید ما بر بخشش بسیاری از اوقات بار اصلی اشتباه را بر دوش فرد آسیبدیده میاندازد. در واقع ما از فرد آسیبدیده انتظار داریم که از خطایی که فرد دیگری انجام داده گذر کند. این در حالی است که ما از احساسات متعددی که فرد آسیبدیده با آن درگیر شده، اطلاعی نداریم. به همین خاطر ضروری است که فشار را از روی افراد آسیبدیده برداریم و آنها را مجبور به بخشش نکنیم.
سخن نهایی
ما در این مقاله راجع به جنبههای تاریک بخشش صحبت کردیم. بخشش یک کار مقدس و معجزهآسا نیست و گاه میتواند آسیبهایی را برای ما بههمراه داشته باشد. از جمله مهمترین آسیبهای بخشش بالابردن احتمال تکرار خطا، افزایش احساس بیارزشی در ما، انداختن بار بر دوش قربانی و ایجاد اخلال در روند درمان ما هستند.