عادات بد و تاثیر آن روی حس هدفمندی و سلامت روان

عادات بد همواره روی سلامت روان ما اثرگذار هستند و همچنین باعث می‌شوند سخت‌تر به هدفمان برسیم. از این رو در این مقاله از MEDinfinit به تاثیر حس هدفمندی روی سلامت روان پرداخته‌ایم. در این  مقاله به عادات بد هم پرداخته شده است. عاداتی که نه تنها باعث آسیب به سلامت روان می‌شوند، بلکه ترک آنها کمک می‌کند تا در مسیر رسیدن به اهداف بهتر عمل کنیم.

تاثیر حس هدفمندی بر سلامت روان

اغلب ما حداقل در برهه‌ای از زندگی برای یک هدف خاص جنگیده‌ایم. اما آیا تا کنون به این فکر کرده‌اید که هدف‌داشتن و هدف‌مند بودن چه کمکی به ما می‌کند؟ آیا تا کنون به این سوال فکر کرده‌اید که هدفمند نبودن چه تاثیراتی بر زندگی ما دارد؟ ما در این مقاله قصد داریم به اهمیت و تاثیر حس هدفمندی بر سلامت روان بپردازیم. 

فواید هدفمندی در زندگی

معنا‌ دادن به زندگی

اولین و مهم‌ترین کمکی که اهداف به ما می‌کنند این است که به زندگی ما معنا می‌دهند. حس هدفمندی به زندگی ما جهت می‌دهد و ما را از پوچی دور می‌کند. بسیارند افرادی که تمام وقت خود را تلف می‌کنند و بیش از هر چیزی با ملال و پوچی روبرو‌اند. با این حال هدف به زندگی ما جهت و معنا می‌دهد. در واقع این اهداف و معناهای زندگی ما هستند که ما را زنده نگه‌میدارند و بسیارند افرادی که با وجود اینکه نفس می‌کشند، واقعا زنده نیستند و زندگی نمی‌کنند.

کاهش اضطراب

یکی از مهم‌ترین اضطراب‌هایی که افراد در طی زندگی تجربه می‌کنند اضطراب هدف (Purpose Anxiety) است. بعضی از افراد مدام بخاطر نداشتن هدف با اضطراب روبرو هستند و زندگی‌شان پر از ابهام است. با این حال حس هدفمندی به ما کمک می‌کند که کمتر با این اضطراب درگیر شویم و به سلامت روانی ما کمک می‌کند.

سبک زندگی سالم‌

همانطور که گفتیم اهداف به زندگی ما جهت و معنا می‌دهند. اهداف با خود به زندگی ما برنامه می‌آورند چرا که بدون برنامه نمی‌توان برای رسیدن به اهداف تلاش کرد. اغلب افراد موفق برنامه‌ریزی دقیقی برای زندگی خود دارند و سالم زندگی می‌کنند چرا که به خوبی می‌دانند بدون اصلاح سبک زندگی‌شان نمی‌توانند آنطور که باید به سوی اهداف‌شان قدم بردارند. به همین خاطر این افراد معمولا سبک زندگی سالم‌تری دارند.

افزایش تاب‌آوری

تاب‌آوری (Resilience) به معنی مقاومت و ایستادگی در برابر ناملایمات است. همه ما به خوبی می‌دانیم که زندگی بسیار سخت و پیچیده است و بدون جنگیدن و تاب‌آوری نمی‌توانیم به اهداف‌مان برسیم. یکی از مواردی که تاب‌آوری ما را افزایش می‌دهد، همین حس هدفمندی است. یعنی بدون وجود حس هدفمندی نمی‌توان آنگونه که باید تاب‌آور بود.

کاهش سردرگمی

بسیارند افرادی که در طی زندگی مدام مشغول شاخه‌‌به‌شاخه کردن هستند. این افراد همواره سردرگم هستند و نمی‌دانند که چرا زنده‌اند و زندگی خود را باید صرف چه کاری کنند. در نهایت این حس سردرگمی آنان را به به دام افسردگی می‌فرستد. حس هدفمندی با معنایی که به زندگی ما می‌دهد، جلوی شاخه به شاخه کردن ما را می‌گیرد و به ما کمک می‌کند که از سردرگمی خارج شویم.

افزایش توانایی‌های شناختی

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که افراد هدفمند در تست‌های شناختی عملکرد بهتری را از خود نشان می‌دهند. در واقع این افراد جدا از اینکه سبک زندگی سالم‌تری دارند و سلامت فیزیکی بیشتری دارند، حافظه و تمرکز بهتری نیز دارند و مغز آنان عملکرد بهتری را از خود به نمایش می گذارند. از همین جهت می‌توان گفت که حس هدفمندی در افزایش توانایی‌های شناختی نیز نقش مهمی دارد.

این شش مکانیسم مهم که باعث می‌شوند حس هدفمندی به سلامت روانی ما کمک کند،پرداختیم. حس هدفمندی فواید زیادی برای ما دارد. از جمله مهم‌ترین این فواید می‌توان به افزایش معنا در زندگی، کاهش اضطراب‌‌ و سردرگمی، .سبک زندگی سالم، افزایش تاب‌آوری و همون توانایی‌های شناختی اشاره کرد.

در ادامه به روش‌های از بین بردن عادات بد پرداخته شده است که سبب انحراف مسیر رسیدن به اهداف می‌شوند.

چگونه عادات بد را از بین ببریم؟

عادات هسته کلیدی رفتارهای ما هستند و در شکست و موفقیت ما بسیار تأثیرگذار هستند. مسیر موفقیت همواره نیازمند حذف عادات مضر و جایگزین کردن آن‌ها با عادت‌های سالم است. در واقع عادات الگوهای رفتاری ثابت ما هستند و با وجود عادت‌های بد نمی‌توان انتظار تغییرات مثبت را داشت. ما در این مقاله با توجه به مقالات جیمز کلیر نویسنده معروف کتاب «عادات اتمی» شش راهکار مختلف برای کنار گذاشتن عادات بد را به شما معرفی می‌کنیم.

راه‌حل‌های از بین‌بردن عادات بد

 یک جایگزین برای عادت بدتان پیدا کنید

اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که عادت‌های بد از بین نمی‌روند، بلکه با عادات دیگری جایگزین می‌شوند. به همین خاطر ما باید به رفتارهای جایگزین بیاندیشیم. برای مثال فردی را تصور کنید که در پاسخ به استرس به سراغ سیگار کشیدن می‌رود. چنین فردی اگر بخواهد این عادت را ترک کند باید به‌فکر یک رفتار جایگزین برای مهار استرس‌اش باشد. برای مثال زمانی که با استرس مواجه می‌شود ورزش کند یا به طبیعت برود. به صورت کلی ما باید بدانیم که عادات ما ریشه در عوامل زیربنایی بسیار قوی‌ای دارند و برای از بین‌بردن یک عادت بد، باید به فکر یک رفتار جایگزین برای مهار آن عوامل زیربنایی باشیم. 

تا جای ممکن از محرک‌های عادات بدتان دوری کنید

وقتی که قصد دارید عادتی را تغییر دهید، باید به خوبی همه عوامل و محرکاتی که شما را به سمت آن الگوی رفتاری خاص سوق می‌دهند را شناسایی کنید. برای مثال اهمال‌کاری شما ممکن است ناشی از ناتوانی شما در مدیریت وسوسه استفاده از فضای مجازی باشد. یا اینکه سیگار کشیدن شما ناشی از فشار همسالان باشد. شما باید این موقعیت‌ها و محرک‌ها را شناسایی کنید و از آنان دوری کنید، چرا که کار این محرک‌ها دامن‌زدن به رفتارهای قدیمی شما است.

گروه‌های حمایتی برای خود تشکیل دهید

تصور کنید که قصد دارید عادات غذایی خود را اصلاح کنید، اگر بتوانید دوست یا دوستانی را پیدا کنید که مانند شما به دنبال اصلاح عادات غذایی‌شان هستند، خیلی راحت‌تر می‌توانید به هدف خود برسید. در واقع زمانی که شما در گروهی قرار می‌گیرید که اهداف یکسانی با شما دارند، مدام ترغیب می‌شوید که به اهداف‌تان پایبند بمانید و برای اصلاح عادات بدتان قدم بردارید. در واقع شما باید سعی کنید که از بین دوستان‌تان منابعی برای انگیزه بیشتر پیدا کنید و بتوانید یکدیگر را هل دهید.

خود را با دوستان جدیدی محاصره کنید

خیلی اوقات روابط دوستی از عوامل مهم بعضی الگوهای رفتاری خاص هستند. به همین خاطر نمی‌توان که انتظار داشت همچنان در معرض این روابط بود و الگوهای رفتاری متفاوتی را اتخاذ کرد. اگر دوستان قدیمی‌تان به عادات بد شما دامن می‌زنند سعی کنید که حتما آنان را با دوستان جدید جایگزین کنید. دوستان تاثیر بسیار شگرفی بر ما می‌گذارند و ما باید نسبت به این موضوع به خوبی آگاه باشیم.

به خاطر داشته باشید که قرار نیست به نسخه‌ای کاملا جدید تبدیل شوید

خیلی اوقات زمانی که سخن از ترک عادات می‌شود یک عده وحشت می‌کنند، چرا که فکر می‌کنند لازم است به آدم کاملا جدیدی تبدیل شوند. اما دقت داشته باشید که خیلی اوقات ما قرار است به خود قبلی‌مان تبدیل شویم. کم پیش می‌آید که یک عادت در سراسر زندگی با ما همراه بوده باشد و اکثراً در طی زمان در ما ایجاد شده‌اند. برای همین خیلی اوقات اتفاقا قرار است که ما به خود قبلی‌مان تبدیل شویم. توجه به این نکته از این جهت اهمیت دارد که به ما یادآوری می‌کند که نباید از ترک عادت یک غول بسازیم. درست است که ترک عادات کار ساده‌ای نیست اما نباید فراموش کنیم که روزی بدون این عادت‌ها زندگی می‌کرده‌ایم. پس باز هم می‌توان به آن روزها برگشت.

برای شکست برنامه داشته باشید

لغزش بخش جدایی‌ناپذیر مسیر ترک و تغییر عادات است. اگر قصد تغییر عادات‌تان را دارید، در ابتدای مسیر خیلی رک و شفاف به خود یادآوری کنید که به احتمال زیاد در طی مسیر بارها شکست خواهید خورد. توجه به این نکته جلوی ناامیدی و پذیرش کامل شکست را می‌گیرد. خیلی اوقات افراد با این نگاه وارد مسیر تغییر عادات می‌شوند که گویی قرار نیست اصلا لغزش داشته باشند و نگاه بسیار کمال‌گرایانه‌ای نسبت به این مسیر دارند. زمانی که این افراد دچار شکست و لغزش می‌شوند به‌طور کلی ناامید و سرخورده می‌شوند و بی‌خیال تغییر می‌شوند. اما اگر ما نگاه واقع‌گرایانه‌ای را نسبت به تغییر عادات داشته باشیم، می‌دانیم که قرار است در طی مسیر چندین بار لغزش کنیم و اینگونه دیگر لغزش‌ها ما را ناامید و سرخورده نخواهند کرد. به همین خاطر ضروری است که از قبل برای شکست و لغزش آماده باشید و برای آن برنامه‌ریزی کنید.

در این مقاله از MEDinfinit به معرفی شش راهکار مختلف برای از بین بردن عادات بد و جایگزین کردن آنان با عادات خوب پرداختیم. از جمله نکاتی که ما در چنین شرایطی باید در ذهن داشته باشیم این است یک جایگزین برای عادت بدمان پیدا کنیم، از محرک‌های منفی دوری کنیم، دوستان جدیدی انتخاب کنیم، وارد گروه‌های حمایتی  شویم و از قبل برای شکست برنامه بریزیم تا در مسیر رسیدن به هدف ناامید نشویم و با حفظ حس هدفمندی به دستاوردهای شفافی برسیم.