در جلسات روان درمانی چه می‌گذرد؟
وقتی ماشینمان خراب می‌شود آن را به تعمیرگاه می‌بریم تا فردی که در کارهای مکانیکی متخصص است ایرادات آن را برطرف کند. وقتی دندانمان درد می‌گیرد به یک دکتر دندان پزشک مراجعه میکنیم تا علت درد ما را تشخیص دهد و آن را درمان کند. اما وقتی به یک روان‌درمانگر که در حوزه روانشناسی تخصص دارد مراجعه میکنیم، انتظار چه تغییری داریم؟
اصلا چه موقع باید به یک روان‌درمانگر مراجعه کنیم؟ یا قرار است جلسات روان‌درمانی چگونه باشند؟ فقط قرار است من حرف بزنم یا برعکس؟ از چی باید حرف بزنم؟ از خاطرات کودکی‌ام؟ یا از مشکلات فعلی‌ام؟ قرار است هیپنوتیزم شوم یا روی یک کاناپه دراز بکشم؟ اصلا چرا باید با یک درمانگر جلسه داشته باشم؟ که حرف بزنم؟ همین؟ خب چرا با دوستام حرف نزنم؟
معمولا این سوال‌ها و شاید صدها سوال دیگر در مورد روان‌درمانی وجود دارد. به دلیل پایین بودن آگاهی بسیاری از افراد در این زمینه، اغلب سوتفاهم‌ها و برداشت‌های غلطی در مورد روان‌درمانی وجود دارد. افراد زیادی نمی‌دانند که روان‌درمانی چگونه می‌تواند برای آنها مفید باشد و کمکشان کند یا اطلاعات درستی درمورد رویکردهای مختلف درمانی و تفاوت آنها با هم ندارند. در این مقاله ما سعی داریم به یک سری سوالات رایجی که در این زمینه وجود دارد پاسخ دهیم و به این بپردازیم که روان‌درمانی چه هست و چه نیست.
اولین و شاید مهم‌ترین موضوعی که می‌خواهیم در مورد آن حرف بزنیم این است که شما حتما نباید مبتلا به اختلال روانی خاصی باشید یا با یک مشکل عجیب و ناشناخته دست و پنجه نرم کنید تا به روان‌درمانگر مراجعه کنید. هر فردی که به سلامت روان خود اهمیت میدهد و دوست دارد آن را بهبود ببخشد می‌تواند در جلسات روان‌درمانی شرکت کند.
ما می‌توانیم برای یاد گرفتن یک سری راهکارها برای مدیریت اضطرابمان، برای بهبود روابطمان، برای بهتر شدن حالمان بعد از یک شکست عاطفی، برای بهتر شناختن خودمان و به طور کل برای بهبود کیفیت زندگی‌مان به یک درمانگر مراجعه کنیم. همچنین می‌توانیم برای درمان اختلالی که با آن روبرو هستیم تصمیم به مراجعه به یک روان‌درمانگر بگیریم.
آنچه مهم است بدانیم این است که به هیچ فردی نباید به دلیل مراجعه‌اش به روان‌درمانگر برچسب زد و او را متفاوت از بقیه دانست. روان همه ما مانند جسممان برای سالم ماندن نیاز به مراقبت دارد.
دومین موضوعی که خوب است در مورد آن حرف بزنیم، انتخاب رویکرد و درمانگر مناسب است. در روان‌درمانی ما رویکردهای درمانی متفاوتی داریم. رویکردهایی که هر کدام بر اساس نظریه‌های متفاوتی بنا شده‌اند و نگاه، تکنیک‌ها و روش‌های درمانی متفاوتی دارند. برای هر فرد با توجه به شرایطی که در آن قرار دارد رویکرد متفاوتی ممکن است مناسب باشد. خوب است قبل از مراجعه به یک درمانگر در مورد رویکرد درمانی او بیشتر تحقیق کنید تا از مناسب بودن آن رویکرد برای خودتان مطمئن شوید.
همچنین برخی از درمانگران ممکن است در یک سری حوزه‌ها به طور تخصصی کار کنند. مثلا ممکن است یک درمانگر بیشتر در حوزه اختلالات اضطرابی، افسردگی و وسواس تخصص داشته باشد، درمانگر دیگری در حوزه اختلالات خوردن و اختلالات شخصیت و درمانگری دیگر در حوزه روابط بین فردی. مراجعه کردن به درمانگری که به طور تخصصی بر روی آنچه دغدغه شماست کار می‌کند می‌تواند بسیار مفیدتر و نتیجه‌بخش‌تر باشد.
موضوع دیگری که بسیاری از افراد در مورد آن می‌پرسند این است که در جلساتمان در مورد چه چیزی حرف بزنیم و در مورد چه چیزی حرف نزنیم؟ واقعیت این است که هیچ قانون مشخصی در مورد این موضوع وجود ندارد. به طور کل هر درمانگر روش کار خاص خود را دارد و هر مراجع ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که آنها را همراه خود به جلسه میآورد. به همین دلیل رابطه‌ای که بین هر مراجع و هر درمانگر شکل می‌گیرد متفاوت است و هیچ دو رابطه درمانی را نمیتوان پیدا کرد که مشابه هم باشند.
در یک سری رویکردها مانند رویکرد تحلیلی درمانگر به محتوای صحبت‌های مراجع جهت خاصی نمی‌دهد و مراجع اصطلاحا تداعی آزاد می‌کند و در مورد هر موضوعی که آن لحظه به ذهنش میآید صحبت می‌کند. در واقع میتوان گفت این ناهشیار مراجع است که جهتدهی جلسات را مشخص می‌کند. اما در یک سری رویکردهای دیگر درمانگر ممکن است نقشی فعال‌تر داشته باشد، بیشتر سوال بپرسد و سعی در دنبال کردن هدف مشخصی در هر جلسه داشته باشد. بعضی از درمانگران ممکن است در حین جلسه از گفته‌های شما یادداشت بردارند و بعضی ممکن است بعد از اینکه جلسه تمام شد مواردی که می‌خواهند را یادداشت کنند. یک درمانگر ممکن است شما را تشویق کند که در مورد خواب‌هایی که میبینید صحبت کنید، درمانگری دیگر ممکن است چندان به محتوای خوابهای شما نپردازد.
بعضی از درمانگران ممکن است هر جلسه برای جلسه بعدی یک سری تمرین مشخص کنند و از مراجع بخواهند آن را انجام دهد و بعضی دیگر ممکن است هرگز تمرینی به مراجع ندهند. به علاوه در بعضی از رویکردهای درمانی درمانگر از ابتدا یک پروتکل درمانی مشخصی را تعیین می‌کند و بر اساس آن پیش می‌رود. پروتکلی که در آن مواردی مثل تعداد جلسات، هدف و برنامه هر جلسه مشخص شده است، اما در بعضی از رویکردها مانند رویکرد تحلیلی هیچ محدودیت و تعداد جلسات مشخصی از ابتدا در نظر گرفته نمی‌شود.
اما در تمام جلسات روان‌درمانی یک سری قوانین ثابت مثل محرمانه بودن محتوای جلسات و اصل رازداری وجود دارد. درمانگر شما حق ندارد صحبت‌های شما را بدون اجازه شما با هیچ کسی حتی خانواده درجه یک شما در میان بگذارد. تنها زمانی که درمانگر اجازه دارد این قانون را نقض کند زمانی است که جان شما یا جان فردی دیگری در خطر باشد.
همچنین درمانگر فارغ از رویکردی که دارد موظف است بدون قضاوت، بدون نگاه بالا به پایین، بدون درست یا غلط خواندن کارها و تصمیم‌هایتان و با همدلی کامل به شما گوش دهد. حرف زدن در مورد مسائل و دغدغههایتان با یک فرد بیرونی غیر قضاوت‌گر به شما کمک می‌کند تا مسائل را بهتر ببینید و خودتان آن راه و تصمیمی که برایتان بهترین است را پیدا کنید.
یک تصور غلطی که در مورد روان‌درمانی وجود دارد این است که شما قرار است حتما در جلسات درمانتان در مورد دوران کودکیتان و یا تروماهایی که پشت‌سر گذاشته‌اید حرف بزنید. در حالی که الزاما این طور نیست و به دلیل همین تصور غلطی که وجود دارد، بسیاری از افراد ممکن است مایل به مراجعه به یک روان‌درمانگر و صحبت کردن در مورد تجربیات تلخ دوران کودکی‌شان نباشند.
در بسیاری از رویکردهای روان‌درمانی، تمرکز جلسات بیشتر بر روی زمان حال است و خاطرات دوران کودکی مورد کنکاش قرار نمیگیرند. تا وقتی که خود شما مایل به صحبت در مورد موضوع خاصی نباشید، درمانگر نیز شما را تحت فشار قرار نمی‌دهد. اما فراموش نکنید ما هرچه بیشتر از صحبت کردن در مورد یک موضوع خاص فراری باشیم، احساسات عمیق بیشتری در آنجا وجود دارد که نیاز است به آنها پرداخته شود.
موضوع دیگری که معمولا بسیار میشنویم این است که اگر قرار به حرف زدن است، چرا با دوستم حرف نزم؟ دوستی که من را بهتر از یک غریبه می‌شناسد و لازم نیست خیلی چیزها را از اول برایش توضیح دهم.
تفاوت در همان قضاوت‌گر نبودن درمانگر است که بالاتر به اشاره کردیم. دوست و فامیل شما، هر چقدر هم که شما را دوست داشته باشند و هر چقدر هم که حمایتگر باشند ممکن است نتوانند بدون قضاوت و جهتگیری خاصی به حرف‌های شما گوش کنند. همچنین آنها ممکن است خودشان یک سری درگیری‌های درون روانی داشته باشند که روی نظرات و قضاوتشان تاثیر بگذارد. اما یک فرد متخصص که در این زمینه آموزش دیده، خودش تحت درمان بوده و تعارضات درون روانی خود را به حداقل رسانده بهتر می‌تواند به شما کمک کند.
روان‌درمانی این فضا را برای شما مهیا می‌کند که بدون اینکه نگران قضاوت شدن باشید و یا بدون اینکه نگران آسیب رساندن به احساسات دیگری باشید، خود واقعی‌تان باشید و در مورد هر آنچه می‌خواهید صحبت کنید.
در نهایت این را بدانید که روان‌درمانی می‌تواند به رشد و بهبودی شما و زندگیتان کمک کند. آیا مراجعه به یک روان‌درمانگر برای همه واجب است؟خیر! اما اگر نسبت به آن کنجکاو هستید، شک نکنید که ارزش امتحان کردن را دارد!
مداینفینیت را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
اینستاگرام | فیسبوک | ایکس | یوتیوب | لینکدین
